પન્ના નાયક

Panna Naik


 

🌹પન્ના નાયક🌹



જન્મ : 28-12-1933 (મુંબઈ)

વતન : સુરત

મૂળનામ : પન્ના ધીરજલાલ નાયક

ઉપનામ : વિદેશિની

પિતા : ધીરજલાલ મોદી

માતા : રતનબેન

દાદા : છગનલાલ મોદી (ઐતિહાસિક નવલકથા ઈરાવત લખી હતી)

પતિ : નીકુલ નાયક

કૃતિઓ :

         

કાવ્યસંગ્રહો :

                   ➽ પ્રવેશ - 1975

                   ➽ ફિલાડેલ્ફિયા - 1980

                   ➽ નિસબત – 1985

                   ➽ અરસ પરસ - 1989

                   ➽ ચેરીબ્લોસમ્સ – 2004

                   ➽ કેટલાક કાવ્યો – 1990

                   ➽ આવન જાવન - 1991

         

દીર્ધકાવ્યનો સંગ્રહ :

                   ➽ રંગઝરૂખે (આગિયાળ દીર્ધકાવ્ય નો સંગ્રહ) -2005

         

ગ્રંથ :

                   ➽ વિદેશીની (તમામ કવિતા સંગ્રહિત થઈ છે) – 2000

         

હાઇકુ સંગ્રહ :

                   ➽ અત્તર અક્ષર

         

વાર્તા સંગ્રહ :

                   ➽ ફલેમિંગો -2003

                   ➽ ઊડી ગયો હંસ

                   ➽ ક્યુટિપ

                   ➽ કથા નલિનભાઈની

                   ➽ ગાલના ટાંકા

         

નિબંધો

                   ➽ અબ તો બાત ફૈલ ગઈ

સન્માન :

          ➽ પ્રથમ કાવ્ય સંગ્રહ માટે ગુજરાત સરકાર તરફથી 1978માં પુરસ્કાર

          ➽ ચૂનીલાલ વેલજી મહેતા પુરસ્કાર (અમેરિકામાં વસતા સર્જકોને) – 2002

          ➽ મોહન સૂચક પારિતોષિક – 1952

          ➽ કૃષ્ણલાલ ઝવેરી પરિતોષિક – 1954

          ➽ Prestigious award (Gardi research institute for Diaspora studies)

પંક્તિઓ :

          ➽ મનુષ્ય એકાકી ન હોય તો એવું બને ખરું

          ➽ અંતે વરસાદ થંભ્યો પવન પણ દોડતો અટક્યો.

          ➽ વારસો વહી ગયા છે ને કોઠે પડી સદી ગયું છે

          ➽ બા એ કહેલું કે

          ➽ મે ટ્રોપિકલ છોડને જડમૂળથી ઉખેડી

          ➽ અહી અમેરિકા માં નિવૃત થયેલી

          ➽ તારા બગીચા માં રહેતી ગઈ

          ➽ એમાં મારી શક્તિ છે

          ➽ તું પ્રેમ કરે છે ત્યારે

          ➽ સંધ્યાકાળના આછા ઉજાસમાં

          ➽ તડફડાટ એટલે ? તમે કહેશો,

          ➽ આજે ખુશ છું 

          ➽ તને પ્રેમ કર્યો હતો

          ➽ સેલ સેલ સેલ સપનાંનું!

          ➽ મને ગમે છે મારુ એકાંત.

          ➽ આપણને જે ભાષામાં  સપનાં એ

          ➽ તમારાં કડવાં અને હડહડતા અસત્યોથી (અનુવાદ still rise – maya angelou)

          ➽ દૂ:ખના અપગમાં સુખના ઝાંઝર સુખના પગમાં બેડી

          ➽ કોયલના ટહુકા જેવો ઊગ્યો છે વસંતનો ચંદ્ર

          ➽ દર શનિવારનું ritual

          ➽ સાહ્યબો મારો ગુલાબનો છોડ

          ➽ પીઠી ચોળાવી બેઠાં છે ડેફોડીલ્સ ઘાસમંડપે  (હાઇકુ)

          ➽ પરોઢ કરે ઝાકળસ્નાતાં પુષ્પો સૂર્યસ્વાગત (હાઇકુ)

          ➽ ટહુકો કોયલે, ગુંજી ઊઠ્યું આખ્ખું કાનન (હાઇકુ)

          ➽ અંગ અંગ આ પલળ્યાં, ધોધમાર સ્મૃતિ-વરસાદે (હાઇકુ)

          ➽ આસોપાલવ ના અહી, દ્રારે ટાંગ્યા (હાઇકુ)

          ➽ ઈચ્છામૃતિયુંજોમલેમ મળેકવિતા બાહુપાશમાં (હાઇકુ)

          ➽ ઉપવનમાં પવન ગાતો ગીતો વૃક્ષો ડોલતા (હાઇકુ)

          ➽ કૂણાં તૃણાની ઓઢણી અંગે ઓઢી ઘરા શોભતી (હાઇકુ)

          ➽ અદકું તને પાંપણનો કોરથી ભરમેળામાં (હાઇકુ)

          ➽ ઉડયું એક જ પંખી ને કંપી ઉઠ્યું આખુય વૃક્ષ (હાઇકુ)

          ➽ ઉપડે ટ્રેન ફરફરી ના શકે ભીનો રૂમાલ (હાઇકુ)

          ➽ કરચલીઓ ચ્હેરે ને સ્નેહ પર પડી તે પડી (હાઇકુ)

          ➽ કલરવતું ઝરણું, ગીચ વૃક્ષો, ખલી બાંકડો. (હાઇકુ)

          ➽ કાળા ઝભ્ભામાં રાત, જયુરી તારલા, દિન આરોપી. (હાઇકુ)

          ➽ કુંડે સુકતી તુલસી, શોધ્યા કરે બાનાં પગલાં (હાઇકુ)

          ➽ ગમે તેટલી ઊડતી ધૂળ, કદી ન મેલાં ફૂલ (હાઇકુ)

          ➽ ચૂમી દીધી છે એવી કે આગ આગ ભૂભ્કિ ગાલે (હાઇકુ)

          ➽ સુરજ ફરે મનસૂબા ફરતા સૂર્યમુખીના (હાઇકુ)

          ➽ સંધ્યાકાળના ઓળામાં, પ્રલંબાતી સાંજઉદાસી (હાઇકુ)

          ➽ સમીસાંજના ઘાસ ચમેલી કરે વિશ્રંભકથા (હાઇકુ)

          ➽ સાવ નિરાંતે બેઠું છે તારું નામ જીભબાજઠે (હાઇકુ)

          ➽ અમેરીકામાં બા નથી, ક્યાથી હોય તુલસીક્યારો? (હાઇકુ)

          ➽ પારિજાત ના વેરાણાં છે હાઇકુ કેસરવર્ણા (હાઇકુ)

          ➽ પ્રદક્ષિણા તો ફરી’તી વડ, કાચો હશે તાંતણો (હાઇકુ)

          ➽ રેશમપોત સપનાનું, જાગું ત્યાં સરકી જતું (હાઇકુ)

          ➽ ઝલમલતી કિરણ માછલીઓ નિષ્કંપ જળે (હાઇકુ)

          ➽ ડમરી ઊડે સંધ્યાકાળે, ઉદાસ ક્ષણ ઘણની (હાઇકુ)

          ➽ દર મૃત્યુનો નાં, કાવ્યબાહુપાશ છૂટી જવાનો (હાઇકુ)

          ➽ તારા ઉઠતાં કંપી ઊઠ્યાં, ગભરુ શાંત કંકણો (હાઇકુ)

          ➽ નાં પકડતી.. છટકતી એવી તો સ્મૃતિ (હાઇકુ)

          ➽ મારી કવિતા બાવળને મ્હોર્યું ચંદનવૃક્ષ (હાઇકુ)

          ➽ ભરબપોર કિરણ ચિચિયારી અસહ્ય તાપે (હાઇકુ)

          ➽ ટહુકો રેલયો કોયલે, ગુંજી ઉઠ્યું આખખું કાનન (હાઇકુ)

          ➽ તડકે લૂછી લીધા, ફર્શ પરના પગલાં ભીના (હાઇકુ)

          ➽ આગને ઠારે જળ, કોણ થરતું જળની આગ? (હાઇકુ)

          ➽ કડકભૂસ તૂટીયા પ્રીત-કંગરા બચી ગૈ ક્ષણો (હાઇકુ)

          ➽ છાબડીમાના પારિજાત, વિણેલાં પરોઢગીતો (હાઇકુ)

          ➽ ઘેરી રાતનો અંધકાર કપાયો સૂર્યકાતરે (હાઇકુ)

          ➽ અંગ સંકોરી તળાવપાળે સૂતી થાકી બપોર (હાઇકુ)

          ➽ પશુ તો હિંસ્ત્ર પણ કાં હણે જન જન સહસ્ત્ર? (હાઇકુ)

          ➽ વર્ષાસંગીત વાદળોના મૃદંગ વીજળી નુતયા (હાઇકુ)

          ➽ સમીસાંજના તૃણે લેટે, આળોટે કિરણધણ (હાઇકુ)

          ➽ અંગ સંકોરી પોઢિયું ચ્હે પતંગિયુ પુષ્પલંગે (હાઇકુ)

        ➽ જીરવવાને પતંગિયાનો ભાર નમતું ઘાસ (હાઇકુ)

          ➽ ઝાકળબિંદુ ગુલાબપાને, કરે નક્શીકામ (હાઇકુ)

          ➽ અમાસ રાતે ચંદ્ર શોધતા, મળી  તારની ઠઠ (હાઇકુ)

          ➽ ફૂલ ખીલ્યું ને ઉપવન તો અજવાળું અજવાળું

          ➽ હું શૂન્ય થઈ બેઠી’તી

          ➽ દીવાનખાનાને વ્યવસ્થિત કરું છુ

          ➽ અહો! મોરપીંછ-મંજીરાં વાગે છે

          ➽ હાથ તો હું લંબાવી શકું પણ

          ➽ નાની હતી ત્યારે મારા બા

          ➽ ઉમટી આવ્યા વાદળ

          ➽ આ સરવર સરવરરમતારમતા કમળ કમળ થઈ ખીલ્યા રે

          ➽ હું તો તારી તે પ્રીતમાંપાગલ થઈ ગઈ

          ➽ ઢાંકપિછોડો તને ગમે ને મારી ખુલ્લી બાજી

          ➽ ગુલાબની નાજુક પાંદડી પર

          ➽ તમે પાંખો કાપીને આભ અકબંધ રાખ્યું

          ➽ કોઈક તો અમને યાદ કરે છે

          ➽ સોના વટકડી જેવુ આ કાળજું

          ➽ રોજ સાથે ને સાથે રહેવાનું હોય તો ફાવે નહીં

          ➽ મારી કવિતા એમાં મારી શક્તિ છે

          ➽ હું તો હમણાં બિડાઈ ગઈ રંગ બોલતી

          ➽ યુદ્ધમાં એક બાળકને હણીને

          ➽ હું વૃક્ષો સાથે વાત કરું છું

          ➽ સાત જનમનાં ચુંબન ને આઠ જનમના આલિંગન

          ➽ ક્યાંક હવામાં અમથું અમથું રમતું રમતું ગીત

          ➽ તને ખબર છે?

          ➽ તારી સાથે સતત

          ➽ તારી સાથે ગાળેલી રમ્ય રાત્રિની

          ➽ આપણે તો છીએ

          ➽ મારું જીવન સરળ સીધી લીટી તું પ્રશ્નાવલિ

          ➽ વાસંતી સવારે

          ➽ સાંજનો સમય : દરિયા કાંઠો : પાંખ પસારી ને ઉડતા દેવદૂત જેવા પંખીઓ

          ➽ આપણે જિંદગી આખી દિવાંખાનાની વાતો કર્યા કરી

          ➽ મને બરાબર યાદ છે.

          ➽ નાની હતી ત્યારે હું ડરતી કે

          ➽ મારામાં એક ટોળું વિરાટ સમુન્દ્રના પાણીની જેમ ધસમતી આવે છે

          ➽ શબ્દો ક્યાથી ક્ષેમકુશળ હો?

          ➽ ના, ના, ના, હું કવિતા લખવાનો દાવો નથી કરતી

          ➽ હું જ એક ઝાડ છુ

          ➽ બારણું બંધ તો બારણું શાને?

          ➽ આપણે ઘણું સાથે ચાલ્યા

          ➽ આ મારૂ ઘર. એમાં ઘણી હતી અવરજવર.

          ➽ પાંદડી વાયરાને વળગી શું કામ ?

          ➽ પ્રેમ કરતાં કરતાં  તને થયેલા પરસેવાને

          ➽ તું મારી નૌકાના સઢમાં

          ➽ લટકતા બટકું રોટલાની લાલચે

          ➽ કેટકેટલા વર્ષો પછી મારે બારણે તારો પત્ર

          ➽ મુંબઈમાં જન્મી ઊછળને

          ➽ તમે ગાંધીજી જોયા હતા?

          ➽ પથાળીમાં પડ્યા પડ્યા

          ➽ તું અને હું આપણાં દેહ બે પણ પ્રાણ એક

          ➽ કોઇની બુદ્ધિના પાંજરામાં લાગણીનું પંખી થઈ

          ➽ બહારની ઠંડી હવા

          ➽ મુશળધાર ચાંદની વરસતી હોય

          ➽ અમેરિકના શરૂઆતના દિવસોમાં

          ➽ મારા ઘરની બારી બહારનું વૃક્ષ

          ➽ ભરશિયાળમાં મધરાતે

          ➽ આપણે એકમેકને પ્રેમ કરીએ છીએ

          ➽ ઘડિયાળના કાંટાની અણીઓને આધારે

          ➽ અમારા વૈષ્ણવ કુટુંબમાં થતી

          ➽ મુંબઈ કરતાં વધુ વર્ષો ફિલાડેલ્ફિઆમાં ગાળ્યા હોય

          ➽ પહેલાં જ્યાં જ્યાં લીલું ઘાસ

          ➽ હું કઈ નથી

          ➽ ચકમક ઘસાય કે દિવાસળી સળગે

          ➽ ફૂલોની આંખોમાંઆંખ પોરવતા આવડે છે

          ➽ મારી પાસે હૃદય છે જે માત્ર ચાહવું જ જાણે છે

          ➽ સાંજને સમયે ક્યારેક શબ્દો ઉદાસ થાય

          ➽ તને ખપે છે જીવન પૈડાં જેવુ

          ➽ પંખીઑ ગાતા હોય છે  મિશ્રિત રાગોમાં

          ➽ દીવો ઓલવ! ચાલ

          ➽ દૂર દૂરના ઝગમગતા તારાઓને

          ➽ એક બે હોય તો ટાળું

          ➽ એની કવિતાએ  સ્ત્રીઓની સુષુપ્ત સંવેદનાઓને ઢંઢોરી

          ➽ પતિને પરમેશ્વર માનનારી

          ➽ દરિયા પર તરતુ વહાણ

          ➽ નાની હતી ત્યારે રમતા રમતા

          ➽ હું ઉદાસ છુ

          ➽ ઘર છે એટલે બારીઓ છે

          ➽ તે આગ્રહ કર્યો એટલે હું તારે ત્યાં આવી

          ➽ મુશળધાર વરસાદ વરસી જંપી ગયો’તો

          ➽ તમારા કહેવાતા પ્રેમમય વિશ્વમાં

          ➽ દુનિયાભાર માંથી આણેલાં

          ➽ હવાની એક લહેરખી આવે

          ➽ ઊંચે ઊંચે ઊંચે ઝગમગતા તારાઓ સાથે

          ➽ અમેરિકાના રસ્તાઓ પરથી પસાર થતાં થતાં

        ➽ ઋતુ ઋતુના સ્વભાવથી પરિચિત

         ➽ પંચમહાભૂતોનુંબનેલું બાનું શરીર

         ➽ હવે આવે ત્યારે જરૂર ભૂલી આવજે

         ➽ કાલે હું નહીં હોઉ ત્યારે

          ➽ બંધ ઘરમાં પ્રવેશ

          ➽ ખાસ્સા સમય પછી

          ➽ આજથી બધાં બારણાં બંધ

          ➽ મેળે ગયેલું બાળક

          ➽ પવનને ઝોકે વળી જતું

          ➽ પ્રાભાત-પહોરે પટ ઉપરથી જ્યારે જ્યારે

          ➽ બાનો આત્મા બહુ રાજી થશે

          ➽ આ કાવ્યની ભીનાશ જો તમને સ્પર્શે

          ➽ ઊગતા પ્રભાતે

          ➽ લ્યો, વરસાદે

          ➽ બા, તમે શાંત થયા..

          ➽ આપણું દૂ:ખ એટલે

          ➽ વૃક્ષનાં પર્ણ સૌ સૂર્યમાંઝળહળે

          ➽ પાણી જ જેનું ઘર છે

          ➽ મારામાં સુકાઈ ગયેલાં કેટલાંય રણ

          ➽ પાણી પર કાવ્ય લખતાં

          ➽ શિયાળાની એક ખરબચડી સવારે

          ➽ આ પ્રેમ ઈ મોટી મોટી વાતો હશે?

          ➽ એક બગીચો મારી અંદર એક બગીચો મારી બહાર

          ➽ પતંગિયુ હવામાં મોજાનો ઉન્માદ જન્માવી

          ➽ ઘરને ખૂણેખાંચરેથી

          ➽ બે વૃક્ષની લહેરાતી ડાળીઓ વચ્ચે

          ➽ રસ્તે ચાલતા પથ્થરની ઠોકર લાગે

          ➽ આકાશના પ્રતિબિંબ કૈ પ્રેરણા ઝીલી લઈ

          ➽ જ્યરે જ્યારે એ અહીથી જાય

          ➽ બધુ શાંત હતું

          ➽ તારું આવવું મારી અધૂરી રચનાઓના

          ➽ મારી કવિતામાં

        ➽ ખૂબ વહાલા પારિજાતના છોડને

          ➽ આજે કઈ તારીખ કયો દિવસ

          ➽ કેટલો બધો નજરને ધવલ ઉજ્જવલ કરી દે

          ➽ બા બહુ ભણેલા નહોતા

          ➽ તું તારા આંગળામારે ગળે ફેરવી શકે છે

          ➽ એકમેક સાથે ફોન પર

          ➽ એક વૃદ્ધ વાંકો વાળીને

          ➽ હું વૃક્ષો સાથે વાત કરું છુ

          ➽ પ્રત:સ્મરણીય શ્લોક બોલતા બોલતા

          ➽ ધરતીમાં ઊંડા ફેલાયેલા મૂળિયાંવાળો

          ➽ આસપાસ અવકાશમાં

          ➽ ગાડીના કાચ પર ઝીણા ઝીણા પડે છાંટા

          ➽ સરગી ત્યારથી

          ➽ સળગતી મિનબતીને

          ➽“સુખી થાજે બેટા” શુભવચન આશિષ દઈને

          ➽ આપણે આટલા નજીક

          ➽ ફરી ફરી દિવાનખાનાનું ફર્નિચર ખસેડવાનું

          ➽ સવારને સવાર કહેવાય

          ➽ કોઈ પણ કારણ વિના હરું છુ, ફરું છું

          ➽ અમને તમારી અડખેપડખે રાખો

          ➽ છંદોની છીપમાં ઊઘડે મોતી અને લયમાં ઝૂલે છેમારુ ગીત

અન્ય માહિતી :

          ➽ હાલ એ અમેરિકા રહે છે

          ➽ 1954માં તેમણે મુંબઈ યુનિવર્સિટી ની સેંટ ઝેવિયર્સ કોલેજમાંથી ગુજરાતી અને સંસ્કૃત વિષયોમાં B.A. અને 1956માં M.A. ની પદવીઓ મેળવી.

          ➽ 1960માં લગ્ન પછી તેઓ યુનાઈટેડ સ્ટેટ્સ ખાતે સ્થાયી થયા

          ➽ 1962માં ફિલાડેલ્ફિઆની ડ્રેક્ષલ યુનિવર્સિટીમાંથી M.S.L.L. લાયબ્રેરી સાયન્સની ડિગ્રી અને 1972માં ફિલાડેલ્ફિઆની પેન્સિલવેનિઆ યુનિવર્સિટીમાંથી M,S.ની પદવીઓ મેળવી.

          ➽ 1964 થી 2003 દરમિયાન તેઓ પેનસિલવેલીઆ યુનિવર્સિટીની વેન પેલ્ટ લાયબ્રેરીમાં દક્ષિણ એશિયાના ગ્રંથ સૂચિકાર તેમજ 1985 થી 2002 દરમિયાન ગુજરાતી પ્રાધ્યાપક તરીકે રહ્યા.     

          ➽ નારી સંવેદનાની અભિવ્યક્તિ એ એમની ખાસ ઓળખ છે

        ➽ તેમના પર અમેરિકન કવિ અન્ને સેક્સટોનનો પ્રભાવ હતો, જેમના કવિ સંગ્રહ લવ પોઅમ્સ કવિતા લખવાની પ્રેરણા મળી હતી.